歌唱祖国 民族之声永不落
Пластмассалар , пластикалык массалар, пластиктер — табигый же синтездик ири мол. массалуу бирикмелер басым жана темп-ранын жардамы менен белгил?? бир формага келтирип муздатканда, ошол формасын сактап калган айнек сымал материалдар. П. жасалган буюмдар тыгыздыгы томондуг, диэлектрдик касиетинин жогорулуулугу, жылуулукту начар ?тк?рг?чт?г?, аткаруучу жана бузуучу ч?йр?л?рг? туруктуулугу, механикалык бышыктыгы, татаал конфигурациядагы формаларга о?ой кел?? ж?нд?м-д??л?кт?р? менен айырмаланат. П. полимер бирикмелери т?рл?р? боюнча термопласттар жана термореактивдер болуп экиге б?л?н?т. Термопласттар негизги структурасы т?з сызыктуу ири мол. массалуу полимерлер же сополимерден турат (полиэтилен, полистирол, поливинилхлорид, бутадиенстирол жана башка). Термопластикалык П. курамына, алардын серпилгичтигин, ысыкка, суукка, абадагы кычкылтекке, агрессивд?? ч?йр?л?рг? туруктуулугун жогорулатуу ?ч?н пластификаторлор, стабилизаторлор, белгил?? т?с бериш ?ч?н боёк заттар кошулат. Же?ил жана тыгыздыгы т?м?н болгон пенопласттар же поропласттар алуу ?ч?н, термопласттардын курамында, ысытканда газдар б?л?п чыгарып, к??д?йч?л?р пайда кылуучу порофорлор деп аталган заттар кошулат. Термопласттык П. бышыктыгы 60-100°С тез т?м?нд?йт. Бирок алар термореактивд?? П. диэлектрдик касиеттеринин жогорулуулугу, радио жана оптикалык тунуктугу, татаал формаларга о?ой кел?? ж?нд?мд??л?кт?р? менен айырмаланат. Ошондуктан, термопластан 60-100°С жана андан т?м?нк? температурада иштей турган электр жана радио деталдары жасалат. Агрессивд?? ч?йр?л?р? туруктуу термопласттар менен химимялык аппараттар ички беттери капталат. Практикада термопласттар катарында полиолефин, поливинилхлорид, полистирол, политетрафторэтилен, полиметилметакрилат, полиамид жана полиэфирлер сыяктуу полимерлер колдонулат. Термореактивд?? П. тор сыяктуу полимерден даярдалат. Мындай полимерлер мол. м-лары анчейин чо? эмес полимерди б. эригенге чейин ысытып, аларды кайра муздатуудан же катализаторлор жардамы менен т?м?нк? мол. м-луу бирикмелер поликонденсацияланышынан алынат. Термореактивд?? П. негизи болуп фенолформальдегид жана карбамид чайырлары эсептелет. Термореактивд?? П. курамына толтургучтар, термостабилизаторлор, боёк жана антисептикалык заттар кошулат. Бул заттар полимерлер бышыктыгын, мех. туруктуулугун, темп-рага чыдамдуулугун жогорулатат жана П. белгил?? бир т?с берет. Термореактивд?? П. электр-техника приборлор, самолёттор, автомобилдер тетиктерин, кемелер корпустары, ар т?рд?? т?т?кч?л?р, ?й тиричилигинде колдонулуучу буюмдар жасалат.
Ад. Промышленные полимерные композиционные материалы / под ред. М. Ричардсона пер. с анг. М., 1980..; Николаев А.Ф. Технология пластических масс. Л. 1977; Кансельсон М.Ю., Балаев Г.А., Полимерные материалы: Справочник, Л., 1982.
Колдонулган адабияттар
- Химия: Энциклопедиялык окуу куралы/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2004. - 422 б. ISBN 2025-08-071-6